czwartek, 30 grudnia 2021

Kaszuby i Kociewie oraz Powiśle w pomorskiej monografii etnograficznej z II połowy XIX wieku

Najczęściej Józefa Łęgowskiego określa się badaczem Kaszub i Kociewia, za sprawą jego pracy, pt. Kaszuby i Kociewie. Język, zwyczaje, przesądy, podania, zagadki i pieśni ludowe w północnej części Prus Zachodnich, wydanej w 1892 roku. Należy zauważyć, że po ukończeniu studiów w 1881 roku J. Łęgowski tymczasowo osiedlił się właśnie na Kaszubach. Było to związane z jego zatrudnieniem w wejherowskim gimnazjum. Jan Karnowski, działacz kaszubski, w artykule poświęconym badaniom kaszubszczyzny dokonanym przez etnografa rodem z Powiśla zanotował: „Znalazł się tutaj [J. Łęgowski – przyp. K.Z] w samym sercu Kaszub. Miał tu podatny grunt dla własnych badań nad Kaszubszczyzną. [...] Materiały zbierał za pomocą własnej obserwacji i za pomocą ankiet”. Przed wydaniem monografii etnograficznej po pięciu latach pobytu w Wejherowie przeniesiono go do Westfalii, a następnie trafił do Wielkopolski. Pomimo tułaczki udało się wydać Józefowi Łęgowskiemu w latach 90-tych XX wieku monografię etnograficzną Kaszubów i Kociewiaków. Anna Kwaśniewska zakwalifikowała to dzieło jako obszerne opracowanie naukowe wskazujące na profesjonalny warsztat badacza. Ponadto, jak zauważył Józef Borzyszkowski, praca ta „do dziś nie straciła swej wartości”. Historyk w syntezie dziejów Kaszubów, prezentując monografię Łęgowskiego, wymienił jej główne atuty: „to pierwsza tak wszechstronna prezentacja kultury Kaszubów i Kociewiaków, pozwalająca zrozumieć specyfikę oraz różnice i podobieństwa ich losów, życia codziennego, a szczególnie kultury duchowej”.
Powyższa praca Łęgowskiego zgodnie z tytułem prezentuje przede wszystkim kulturę ludową na Kaszubach i Kociewiu. Warto w tym miejscu zauważyć, że autor z racji swojego pochodzenia zanotował szereg odniesień do kultury ludowej dawnej ziemi malborskiej, czyli współczesnego Powiśla. Wprawdzie wątki powiślańskie nie były na tyle obszerne i region ten nie znalazł się w tytule pracy, choć  stanowią one jej dodatkowy i niezwykle cenny element. 

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz