Władysław Łęga - wybitny naukowiec rodem z Powiśla

Do grona zasłużonych mieszkańców Powiśla można zaliczyć ks. dra Władysława Łęgę. Był on zarazem kapłanem katolickim, etnografem, archeologiem, historykiem, muzealnikiem, a także poetą i miłośnikiem podróży krajoznawczych. Poniżej przedstawię wybrane najważniejsze wydarzenia z życia tej niezwykle ciekawej postaci.

W. Łęga urodził się on w 1889 r. we wsi Mirany (obecnie Mirowice) w parafii Postolin. Jego ojciec był nauczycielem w miejscowej szkole. Wykształcenie podstawowe uzyskał pod okiem ojca, jednakże rodzice chcieli dalszej edukacji syna, dlatego posłali go w 1901 r. na nauki gimnazjalne do Rogoźna Wielkopolskiego. Tam mieszkała siostra matki oraz dziadek gimnazjalisty. W Rogoźnie Wlkp. kształcił się 9 lat. Był tam członkiem Towarzystwa Filomatów, a także początkującym poetą. Po zdaniu matury zdecydował udać się do seminarium duchownego do Pelplina, gdzie ks. Kujot i ks. Mańkowski skierowali zainteresowania naukowe kleryka na etnografię. Łęga dzięki seminaryjnym kontaktom z tymi kapłanami-uczonymi  nawiązał współpracę z Towarzystwem Naukowym w Toruniu. W 1914 r. otrzymał święcenia kapłańskie. W tym samym roku wybuchła I Wojna Światowa. Ówcześnie Wladislaus Lenga był obywatelem II Rzeszy i trafił do niemieckiego wojska. Po zakończeniu Wielkiej Wojny już jako Władysław Łęga związał swój los z rodzącą się polską armią. Przez większość dwudziestolecia międzywojennego mieszkał i działał w Grudziądzu.  W latach dwudziestych postanowił udać się na studia doktoranckie do Poznania. Wówczas oprócz etnografii doktoranta zainteresowała również archeologia. W zdobywaniu warsztatu naukowego pomagali Łędze wybitni wykładowcy akademiccy: etnograf J. S. Bystroń oraz archeolog J. Kostrzewski. W 1928 r. uzyskał tytuł doktora na podstawie rozprawy: Kultura Pomorza we wczesnym średniowieczu na podstawie wykopalisk. W 1939 r. walczył w Armii Pomorze, a po przegranej kampanii wrześniowej, okres wojny przeczekał w Lwowie i Borzęcinie k. Tarnowa. W 1945 r. powrócić na Pomorze. Początkowo do Radzynia Chełmińskiego, a następnie do Sopotu. W Trójmieście do końca życia działał naukowo oraz pełnił szereg funkcji kościelnych. Zmarł w 1960 r. pozostawiając po sobie ok 150 publikacji naukowych, a także swoje dzieła literackie, w tym dwa wspomnienia.
Więcej o postaci można dowiedzieć się podczas mojego wykładu pt. Badania etnograficzne i archeologiczne ks. dra Władysława Łęgi". Odbędzie się on 26 września 2014 r. o godz. 17.00 w Sztumskim Centrum Kultury. Zapraszam.