Kolej łącząca miasta nadwiślańskie (Toruń - Chełmża - Grudziądz - Kwidzyn - Sztum - Malbork)

Pod koniec XIX w. w zaborze pruskim wybudowano szereg linii kolejowych. Wówczas też została wybudowana tzw. linia nadwiślańska łącząca Toruń z Malborkiem przez Sztum. Budowa została zarządzona ustawą z dnia 9 marca 1880 roku. Pierwszy odcinek kolei nadwiślańskiej liczący zaledwie 19 km z został oddany do użytku 1 lipca 1882 r. Łączył on Toruń Wschodni (wówczas wieś Mokre) z Chełmżą. 4 miesiące później mieszkańcy mogli podróżować już do Grudziądza. Nieco dłużej, gdyż rok później 15 sierpnia 1883 r. została uruchomiona cała linia do Malborka. W "Gazecie Toruńskiej" wydanej dwa dni po tym ważnym wydarzeniu odnajdujemy dwie krótkie notki. Jedna z Grudziądza, druga z Kornatowa, które relacjonują otwarcie następnego odcinka. 

Inwestycja ta miała ogromny wpływ na rozwój regionu, a także konkretnych miejscowości leżących przy linii kolejowej. Warto podkreślić, że rozważano różne warianty przebiegu trasy. Jeden z nich zakładał połączenie trasy z linią malborsko-mławską nieopodal Koślinki. Ponadto można było spotkać się z pogłoskami, że trasa ominie Sztum. Ostatecznie odcinek z Kwidzyna przebiegał przez Brachlewo, Ryjewo, Sztum, Gościszewo (wówczas Bruszwałd). 

Pierwszy drewniany sztumski dworzec z końca XIX w.

Dworzec w Sztumie (lata 30-te XX w.)

Ród Sierakowskich na ziemi malborskiej

Polecam książkę pt. Ród Sierakowskich na ziemi malborskiej, która jest efektem konferencji naukowej zorganizowanej przez Muzeum Zamkowe w Malborku, odział malborski Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego oraz Towarzystwo Miłośników Ziemi Sztumskiej o zasłużonej rodzinie ziemiańskiej z Waplewa Wielkiego. 

Publikacja składa się z 3 części, gdzie znajdują się artykuły. Jej redaktorami są prof. Janusz Hochleitner oraz Piotr Szwedowski. Została wydana w Malborku w 2013 i była dystrybuowana bezpłatnie.

W części I - Kontekst odnajdujemy następujące prace: 

- Szlachta malborska w XVIII wieku (Stanisław Achremczyk)

- Wybrane zagadnienia z dziedzictwa polskiej kultury na ziemi malborskiej (Janusz Hochleitner) 

- Wydarzenia na Powiślu po I Wojnie Światowej (Justyna Liguz)

- Walka z rewizjonizmem terytorialnym Republiki Weimarskiej w polskiej publicystyce i działalności wybranych ugrupowań politycznych II RP

Część II - Ród Sierakowskich: 

- Panowie na Waplewie. Rodzina hrabiów Sierakowskich z ziemi malborskiej (Maciej Kraiński)

- Początki waplewskich zbiorów artystycznych za czasów Antoniego Sierakowskiego (1783-1842) (Dobromiła Rzyska-Laube)

- Alfons i Antoni Sierakowscy na lamach "Torunianki" (Janusz Ryszkowski)

- Adam Sierakowski - uczony podróżnik (Andrzej Lubiński) 

- Sierakowscy i Waplewo a o. Maksymilian Napiątek (1881-1933) - redemptorysta, rekolekcjonista i misjonarz z Galicji (Józef Borzyszkowski)

- Nad biografią Stanisława Sierakowskiego. Pierwszy między Polakami w Niemczech (Jan Chłosta)

Część III - Spuścizna: 

- Zabytki kolekcji hrabiów Sierakowskich z Waplewa Wielkiego w zborach Muzeum w Kwidzynie (Łukasz Stawski)

- Zespół Szkolno-Przedszkolny im. Rodziny Sierakowskich w Waplewie Wielkim. Dzieło, które trwa (Anna Bogdanowicz) 

Uważam, że jest to książka warta polecenia, gdyż stanowi najnowszy obraz badań nad rodem Sierakowskich z Waplewa Wielkiego. Jest też ciekawym uzupełnienie monografii prof. Andrzeja Bukowskiego.